Schelleboom uit het Franse leger
Frankrijk
1830 (ca.)
0794.jpg
Sikkel en schellenboom

Over deze (link) wat curieuze vorm van een rammelaar die niet erg kindvriendelijk oogt, schreef Keijser in zijn ‘Kleine Kultuurgeschiedenis van de rammelaar’: ‘Een andere ontwikkeling van de vorm manifesteert zich in de schellenboom (!) die ingang vond bij de militaire muziekkorpsen in de Europese landen en later ook bij niet-militaire harmonieën. Hier is de rammelaar, door de halve maan, duidelijk als schellenboom te herkennen. (De halve maan heeft in de wereld van de Islam ongeveer dezelfde betekenis als het kruis in de christelijke wereld). Nadat men de Turken in de 18e eeuw voor goed had teruggedreven, vond men onder de oorlogsbuit ook schellenbomen en koperen blaasinstrumenten. Ze werden overgenomen in de militaire muziekkorpsen en men nam de vorm over voor de rammelaar.’

Rammelaars in deze vorm zijn meestal afkomstig uit Duitsland, maar werden ook wel in Nederland gemaakt. Een politieke betekenis kan er niet aan worden toegekend. Wel werd het fraaie effect van de geluid makende schellenboom – heden ten dage nog steeds in gebruik bij militaire muziekkorpsen maar ook bij fanfarekorpsen – onderkend door zilversmeden en door hen met succes geminiaturiseerd tot rammelaar.

De verzameling heeft verscheidene rammelaars in deze vorm, waaronder ook een met de Turkse halvemaan. Ook voegde Keijser, die wel vaker voorwerpen verzamelde die geen rammelaars waren maar wel een van zijn theorieën ondersteunden, een echte Franse militaire schellenboom toe aan zijn verzameling. Zijn voorliefde voor deze theorie blijkt ook uit het feit dat hij een schellenboom van de Amsterdamse Amstel Harmonie Kapel afbeeldde op de achterzijde van de tentoonstellingscatalogus uit 1958 in het Museum Willet- Holthuysen. Ook in de inleiding van deze catalogus vermeldt hij de connectie schellenboom-rammelaar, wat doet vermoeden dat hij zichzelf beschouwde als de eerste die dit verband had gelegd. • Charlotte van Rappard
terug
toevoegen aan lijst
Array ( [0] => Array ( [0] => algemeen [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Inv. Nr. [1] => left [2] => indent [3] => [idnumber] ) [1] => Array ( [0] => Objectnaam [1] => left [2] => indent [3] => [objectname] ) [2] => Array ( [0] => Samenvatting [1] => left [2] => noindent [3] => [summary] ) [3] => Array ( [0] => Fysieke beschrijving [1] => right [2] => noindent [3] => [physical_description] ) ) ) [1] => Array ( [0] => object gegevens [1] => repeat_constructors [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Vervaardiger [1] => left [2] => indent [3] => [constructor_name]
[constructor_role]
geb. [birth]
overl. [death] ) [1] => Array ( [0] => Plaats [1] => left [2] => indent [3] => [construction_city] ) [2] => Array ( [0] => Datum [1] => left [2] => indent [3] => van [datefrom] tot [dateto] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => left [2] => noindent [3] => [construction_special] ) [4] => Array ( [0] => Materiaal en techniek [1] => right [2] => indent [3] => [construction_materials] ) [5] => Array ( [0] => Technieken [1] => right [2] => indent [3] => [construction_techniques] ) [6] => Array ( [0] => Afmetingen [1] => right [2] => indent [3] => MEASUREMENTS ) ) ) [2] => Array ( [0] => signaturen, opschriften en merken [1] => repeat_both [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Soort [1] => left [2] => noindent [3] => [kind] ) [1] => Array ( [0] => Positie [1] => left [2] => noindent [3] => [position] ) [2] => Array ( [0] => Methode [1] => left [2] => noindent [3] => [method] ) [3] => Array ( [0] => Inhoud [1] => left [2] => noindent [3] => [content] ) [4] => Array ( [0] => Interpretatie [1] => left [2] => noindent [3] => [interpretation] ) ) ) [3] => Array ( [0] => documentatie [1] => repeat_below [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Soort [1] => left [2] => indent [3] => [kind] ) [1] => Array ( [0] => Auteur [1] => left [2] => indent [3] => [author] ) [2] => Array ( [0] => Titel [1] => left [2] => indent [3] => [title] ) [3] => Array ( [0] => Bron [1] => left [2] => indent [3] => [source] ) [4] => Array ( [0] => Plaats [1] => left [2] => indent [3] => [city] ) [5] => Array ( [0] => Jaar [1] => right [2] => indent [3] => [year] ) [6] => Array ( [0] => ISBN [1] => right [2] => indent [3] => [isbn] ) [7] => Array ( [0] => Pagina [1] => right [2] => indent [3] => [page] ) ) ) [4] => Array ( [0] => conditie [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Toestand [1] => left [2] => indent [3] => [condition] ) [1] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => left [2] => noindent [3] => [condition_special] ) [2] => Array ( [0] => Compleet [1] => right [2] => indent [3] => [complete] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => right [2] => noindent [3] => [complete_special] ) ) ) [5] => Array ( [0] => standplaats [1] => repeat_right [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Huidig [1] => left [2] => indent [3] => [current_place] ) [1] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => left [2] => indent [3] => [current_place_datefrom] - [current_place_dateto] ) [2] => Array ( [0] => Voormalig [1] => right [2] => indent [3] => [name] ) [3] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => right [2] => indent [3] => [datefrom] - [dateto] ) ) ) [6] => Array ( [0] => tentoonstellingen [1] => repeat_below2 [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Titel [1] => left [2] => indent [3] => [title] ) [1] => Array ( [0] => Locatie [1] => left [2] => indent [3] => [location] ) [2] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => left [2] => indent [3] => [datefrom] - [dateto] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => right [2] => noindent [3] => [special] ) ) ) [7] => Array ( [0] => fotoreferentie [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Nummers [1] => left [2] => indent [3] => [photoreference] ) ) ) )
[-] ALGEMEEN
Inv. Nr.: 
0794
Objectnaam: 
schelleboom
Samenvatting: Messing schelleboom uit het Franse leger, schermvorm met pluimen
Fysieke beschrijving: De grote messing schelleboom heeft een rond, geschulpt scherm met daaronder een open platte halve maanvorm, beiden met gaatjes waaraan afwisselend klokvormige en ronde bellen hangen en is bekroond door een haan met uitgeslagen vleugels. De as is recht en onderbroken door een grote bol met horizontale rand over het midden. Aan weerszijden van de rammelaar hangt een grote rode pluim.
[-] OBJECT GEGEVENS
Vervaardiger: 
onbekend

geb.
overl.
Plaats: 
Frankrijk
Datum: 
van 1830 (ca.) tot
Materiaal en techniek: 
messing & draad
Afmetingen: 
103.0cm x ø 24.5 cm
[-] DOCUMENTATIE
Soort: 
tent. cat.
Auteur: 
H. Keijser
Titel: 
Rinkelbel en rammelaar
Plaats: 
Amsterdam
Jaar: 
1958
Pagina: 
nr. 170
Soort: 
boek
Auteur: 
Knotter, M. en Meiboom, L. (red), entry door Charlotte van Rappard
Titel: 
Rammelaars en rinkelbellen. De collectie van Heinz Keijser
Plaats: 
Amsterdam/Zutphen
Jaar: 
2021
Pagina: 
146
[-] CONDITIE
Toestand: 
goed
Compleet: 
compleet
[-] TENTOONSTELLINGEN
Titel: 
Rinkelbel en Rammelaar
Locatie: 
Gemeente Musea Amsterdam/Willet Holthuysen, Amsterdam
Van-Tot: 
6 juni 1958 - 29 september 1958
Bijzonderheden: cat. 170
contact | privacy | voorwaarden | colofon
lang: 1/collectie/5/schelleboom_uit_het_franse_leger_0794