Verguld George III fluitje met bijtstuk van malachiet
Londen (Groot- Brittannië) (?)
1760 - 1770
0012.jpg
Doorbijten

Al in de oudheid verbond Hippocrates allerlei ziekten en kwalen aan het proces van doorkomende kindertandjes, een idee dat in achttiende-eeuws Engeland nog steeds leefde. Zo stelt de Schotse arts William Buchan in zijn inleiding op zijn populaire Domestic Medicine in 1764, dat de helft van de in Engeland geboren kinderen vóór hun twaalfde levensjaar sterft, waarvan een tiende vanwege ‘teething’ (‘doorkomende tandjes’). In deze eerste medische handleiding voor ‘leken’ benoemt Buchan de vele kwalen die problemen met doorkomende tandjes kunnen veroorzaken en die vaak met de dood eindigen, zoals koorts, diarree, stuiptrekkingen, epileptische aanvallen en zelfs de ‘Engelse ziekte’. In zijn richtlijnen voor diagnose en medicatie richt hij zich vooral op de moeders, die indertijd een belangrijke rol in thuismedicatie speelden. Als remedie tegen pijnlijk tandvlees adviseert hij om het kind een lepeltje water met een oplossing vervaardigd van de hoeven en het gewei van het edelhert te geven, of wat honing. Hiernaast benadrukt hij het belang van bijten, zoals op een korstje brood, een wassen kaars of zoethout, en voegt hieraan toe: ‘Deze zijn veel geschikter dan koraal, ivoor, zilver of welke andere ondoordringbare substantie dan ook’. Buchan was duidelijk niet onder de indruk van de kostbare bijtstukken die in zijn tijd als middel tegen geïrriteerd tandvlees werden ingezet.

Naast ‘coral and bells’, een combinatie van rammelaar, fluitje en bijtstuk waarmee gerinkeld, gefloten én gebeten kon worden, werden ook speciale bijtstokjes (‘teethers’) vervaardigd. Dit is meestal een takje of een geslepen stukje koraal, gevat in een houder van (verguld) zilver of goud, of, zoals dit exemplaar, een combinatie van een verguld fluitje met een bijtstuk. De opmerkelijke kleur van het bijtstuk van malachiet aan dit rijk gedecoreerde fluitje springt meteen in het oog. Net als aan koraal worden aan malachiet van oudsher helende krachten toegekend die kinderen tegen ‘het kwaad’ zouden beschermen. De combinatie met het warme geel van het verguldsel vormt een visueel aantrekkelijk geheel, dat traditioneel voor juwelen wordt ingezet. Hoewel malachiet al duizenden jaren in Engelse mijnen werd gedolven, is het als materiaal voor een bijtstok of bijtstuk van een rammelaar uiterst zeldzaam. Dit bijtstokje is dan ook een uniek object in Keijsers verzameling. • Mirjam Knotter
terug
toevoegen aan lijst
Array ( [0] => Array ( [0] => algemeen [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Inv. Nr. [1] => left [2] => indent [3] => [idnumber] ) [1] => Array ( [0] => Objectnaam [1] => left [2] => indent [3] => [objectname] ) [2] => Array ( [0] => Samenvatting [1] => left [2] => noindent [3] => [summary] ) [3] => Array ( [0] => Fysieke beschrijving [1] => right [2] => noindent [3] => [physical_description] ) ) ) [1] => Array ( [0] => object gegevens [1] => repeat_constructors [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Vervaardiger [1] => left [2] => indent [3] => [constructor_name]
[constructor_role]
geb. [birth]
overl. [death] ) [1] => Array ( [0] => Plaats [1] => left [2] => indent [3] => [construction_city] ) [2] => Array ( [0] => Datum [1] => left [2] => indent [3] => van [datefrom] tot [dateto] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => left [2] => noindent [3] => [construction_special] ) [4] => Array ( [0] => Materiaal en techniek [1] => right [2] => indent [3] => [construction_materials] ) [5] => Array ( [0] => Technieken [1] => right [2] => indent [3] => [construction_techniques] ) [6] => Array ( [0] => Afmetingen [1] => right [2] => indent [3] => MEASUREMENTS ) ) ) [2] => Array ( [0] => signaturen, opschriften en merken [1] => repeat_both [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Soort [1] => left [2] => noindent [3] => [kind] ) [1] => Array ( [0] => Positie [1] => left [2] => noindent [3] => [position] ) [2] => Array ( [0] => Methode [1] => left [2] => noindent [3] => [method] ) [3] => Array ( [0] => Inhoud [1] => left [2] => noindent [3] => [content] ) [4] => Array ( [0] => Interpretatie [1] => left [2] => noindent [3] => [interpretation] ) ) ) [3] => Array ( [0] => documentatie [1] => repeat_below [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Soort [1] => left [2] => indent [3] => [kind] ) [1] => Array ( [0] => Auteur [1] => left [2] => indent [3] => [author] ) [2] => Array ( [0] => Titel [1] => left [2] => indent [3] => [title] ) [3] => Array ( [0] => Bron [1] => left [2] => indent [3] => [source] ) [4] => Array ( [0] => Plaats [1] => left [2] => indent [3] => [city] ) [5] => Array ( [0] => Jaar [1] => right [2] => indent [3] => [year] ) [6] => Array ( [0] => ISBN [1] => right [2] => indent [3] => [isbn] ) [7] => Array ( [0] => Pagina [1] => right [2] => indent [3] => [page] ) ) ) [4] => Array ( [0] => conditie [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Toestand [1] => left [2] => indent [3] => [condition] ) [1] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => left [2] => noindent [3] => [condition_special] ) [2] => Array ( [0] => Compleet [1] => right [2] => indent [3] => [complete] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => right [2] => noindent [3] => [complete_special] ) ) ) [5] => Array ( [0] => standplaats [1] => repeat_right [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Huidig [1] => left [2] => indent [3] => [current_place] ) [1] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => left [2] => indent [3] => [current_place_datefrom] - [current_place_dateto] ) [2] => Array ( [0] => Voormalig [1] => right [2] => indent [3] => [name] ) [3] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => right [2] => indent [3] => [datefrom] - [dateto] ) ) ) [6] => Array ( [0] => tentoonstellingen [1] => repeat_below2 [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Titel [1] => left [2] => indent [3] => [title] ) [1] => Array ( [0] => Locatie [1] => left [2] => indent [3] => [location] ) [2] => Array ( [0] => Van-Tot [1] => left [2] => indent [3] => [datefrom] - [dateto] ) [3] => Array ( [0] => Bijzonderheden [1] => right [2] => noindent [3] => [special] ) ) ) [7] => Array ( [0] => fotoreferentie [1] => norepeat [2] => Array ( [0] => Array ( [0] => Nummers [1] => left [2] => indent [3] => [photoreference] ) ) ) )
[-] ALGEMEEN
Inv. Nr.: 
0012
Objectnaam: 
fluit
Samenvatting: George III verguld fluitje met bijtstuk van malachiet
Fysieke beschrijving: Fluitje van verguld zilver en een korte dikke gewelfde as en rijk gedecoreerd met barokke elementen. Bijtstuk van malachiet.
[-] OBJECT GEGEVENS
Vervaardiger: 
onbekend
zilversmid
geb.
overl.
Plaats: 
Londen (Groot- Brittannië) (?)
Datum: 
van 1760 tot 1770
Materiaal en techniek: 
verguld & zilver & malachiet
Afmetingen: 
11.5 cm x ø 2.0 cm
[-] SIGNATUREN, OPSCHRIFTEN EN MERKEN
Soort: meesterteken
Positie: onbekend
Methode: geslagen
Inhoud: HB?
[-] DOCUMENTATIE
Soort: 
catalogus
Auteur: 
Keijser, Heinz
Titel: 
Rinkelbel en rammelaar
Bron: 
cat. tent.
Plaats: 
Amsterdam
Jaar: 
1958
Pagina: 
cat. 97
Soort: 
boek
Auteur: 
Knotter, M. en Meiboom, L. (red), entry door Mirjam Knotter
Titel: 
Rammelaars en rinkelbellen. De collectie van Heinz Keijser
Plaats: 
Amsterdam/Zutphen
Jaar: 
2021
Pagina: 
138
[-] CONDITIE
Toestand: 
goed
Compleet: 
compleet
[-] TENTOONSTELLINGEN
Titel: 
Rinkelbel en Rammelaar
Locatie: 
Gemeente Musea Amsterdam/Willet Holthuysen, Amsterdam
Van-Tot: 
6 juni 1958 - 29 september 1958
Bijzonderheden: cat. 97
contact | privacy | voorwaarden | colofon
lang: 1/collectie/4/verguld_george_iii_fluitje_met_bijtstuk_van_malachiet_0012