Gouden Rococo rammelaar met fluitje en bijtstuk van kristal
Rotterdam (Nederland)
1747
Uitbundige rococo
Rammelaars met een uitgesproken vormgeving en de daarmee verbonden hoge kosten voor ontwerp en uitvoering waren waarschijnlijk al in de tijd zelf uitzonderingen. Met zijn uitbundige rococoversieringen is dit Rotterdamse exemplaar misschien wel een van de beste Nederlandse voorbeelden daarvan.
Rond 1747 was het rococo nog niet in alle categorieën van de edelsmeedkunst doorgedrongen en waren zeker individuele interpretaties van de nieuwe vormentaal schaars. De onbekende Rotterdamse goudsmid beheerste de nieuwe vormentaal zo goed dat hij in staat was om deze aan te passen aan een traditioneel type. Op klassieke zwaartepunten als het gat van de fluit en het middenstuk van de buis viert het rococo hoogtij: zowel het formaat als de verscheidenheid aan schuim- en schelpmotieven en vooral ook de vrijheid waarmee deze zijn toegepast zijn hier het grootst. Kleinschaliger, symmetrische ornamentranden dienen een dubbel doel. Zij markeren de overgangen naar de andere onderdelen en vormen tegelijkertijd een begeleiding in een meer terughoudend rococo. In het uiteinde met de bellen wordt een ander aspect van het rococo naar voren gehaald. Naturalistisch weergegeven bladeren spelen hier de hoofdrol: zij omzomen de bovenrand van het bijtstuk en vormen de uitstaande haken waaraan bladklokjes en bellen gehangen zijn.
Het kunstwerk geeft een goede indruk van de nieuwe mogelijkheden die vanaf de jaren 1740 in Rotterdam beschikbaar waren. Het gilde had zich hier in de eerste decennia van de achttiende eeuw tot een van de grootste in Holland ontwikkeld en trok toen op allerlei gebieden nieuw talent aan. Salomon de la Balle jr. (actief 1735-ca. 1767) behoorde tot de nieuwe generatie goudsmeden en zou in de jaren veertig en vijftig een van de meest vooraanstaande worden. Zo leverde hij in 1757 een grote tabaksdoos met een gouden plaat in het deksel aan het Rotterdamse stadsbestuur. Omdat de rekeningen daarvan bewaard gebleven zijn, is bekend dat hij voor dat project samenwerkte met verschillende specialisten. De eenvoudige zilveren doos werd uitbesteed aan Louis de Haan (actief 1742-1781), voor het goud werkte hij samen met de ciseleur Jean Augustin Bagnol (actief 1739-1795). De sculpturale uitwerking van het ornament en vooral de combinatie daarvan met verschillende typen graveer- en ciseleerwerk zijn zeker verwant, maar omdat op de rammelaar nog geen meesterteken is teruggevonden, is niet vast te stellen of deze wellicht door dezelfde combinatie van Rotterdamse kunstenaars is gemaakt. • Dirk Jan Biemond
Array
(
[0] => Array
(
[0] => algemeen
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Inv. Nr.
[1] => left
[2] => indent
[3] => [idnumber]
)
[1] => Array
(
[0] => Objectnaam
[1] => left
[2] => indent
[3] => [objectname]
)
[2] => Array
(
[0] => Samenvatting
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [summary]
)
[3] => Array
(
[0] => Fysieke beschrijving
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [physical_description]
)
)
)
[1] => Array
(
[0] => object gegevens
[1] => repeat_constructors
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Vervaardiger
[1] => left
[2] => indent
[3] => [constructor_name]
[constructor_role]
geb. [birth]
overl. [death]
)
[1] => Array
(
[0] => Plaats
[1] => left
[2] => indent
[3] => [construction_city]
)
[2] => Array
(
[0] => Datum
[1] => left
[2] => indent
[3] => van [datefrom] tot [dateto]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [construction_special]
)
[4] => Array
(
[0] => Materiaal en techniek
[1] => right
[2] => indent
[3] => [construction_materials]
)
[5] => Array
(
[0] => Technieken
[1] => right
[2] => indent
[3] => [construction_techniques]
)
[6] => Array
(
[0] => Afmetingen
[1] => right
[2] => indent
[3] => MEASUREMENTS
)
)
)
[2] => Array
(
[0] => signaturen, opschriften en merken
[1] => repeat_both
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Soort
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [kind]
)
[1] => Array
(
[0] => Positie
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [position]
)
[2] => Array
(
[0] => Methode
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [method]
)
[3] => Array
(
[0] => Inhoud
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [content]
)
[4] => Array
(
[0] => Interpretatie
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [interpretation]
)
)
)
[3] => Array
(
[0] => documentatie
[1] => repeat_below
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Soort
[1] => left
[2] => indent
[3] => [kind]
)
[1] => Array
(
[0] => Auteur
[1] => left
[2] => indent
[3] => [author]
)
[2] => Array
(
[0] => Titel
[1] => left
[2] => indent
[3] => [title]
)
[3] => Array
(
[0] => Bron
[1] => left
[2] => indent
[3] => [source]
)
[4] => Array
(
[0] => Plaats
[1] => left
[2] => indent
[3] => [city]
)
[5] => Array
(
[0] => Jaar
[1] => right
[2] => indent
[3] => [year]
)
[6] => Array
(
[0] => ISBN
[1] => right
[2] => indent
[3] => [isbn]
)
[7] => Array
(
[0] => Pagina
[1] => right
[2] => indent
[3] => [page]
)
)
)
[4] => Array
(
[0] => conditie
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Toestand
[1] => left
[2] => indent
[3] => [condition]
)
[1] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [condition_special]
)
[2] => Array
(
[0] => Compleet
[1] => right
[2] => indent
[3] => [complete]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [complete_special]
)
)
)
[5] => Array
(
[0] => standplaats
[1] => repeat_right
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Huidig
[1] => left
[2] => indent
[3] => [current_place]
)
[1] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => left
[2] => indent
[3] => [current_place_datefrom] - [current_place_dateto]
)
[2] => Array
(
[0] => Voormalig
[1] => right
[2] => indent
[3] => [name]
)
[3] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => right
[2] => indent
[3] => [datefrom] - [dateto]
)
)
)
[6] => Array
(
[0] => tentoonstellingen
[1] => repeat_below2
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Titel
[1] => left
[2] => indent
[3] => [title]
)
[1] => Array
(
[0] => Locatie
[1] => left
[2] => indent
[3] => [location]
)
[2] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => left
[2] => indent
[3] => [datefrom] - [dateto]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [special]
)
)
)
[7] => Array
(
[0] => fotoreferentie
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Nummers
[1] => left
[2] => indent
[3] => [photoreference]
)
)
)
)
[-] ALGEMEENSamenvatting: Gouden Rococo rammelaar met fluitje en bijtstuk van bergkristal
Fysieke beschrijving: Gouden rammelaar met fluitje en scharnierend ringetje, cilindrische taps toelopende as met opgelegde rocailles en rozetten. Zeven palmetvormige consoles waaraan twee rijen van rozetjes met belletjes hangen waarvan de bovenkant versierd is met bladmotief op een gegranuleerde grond. Bijtstuk van facet geslepen bergkristal.
[-] OBJECT GEGEVENSVervaardiger:
onbekend
zilversmid
geb.
overl.
Plaats:
Rotterdam (Nederland)
Materiaal en techniek:
goud & bergkristal
Afmetingen:
12.5 cm x ø 4.0 cm
[-] SIGNATUREN, OPSCHRIFTEN EN MERKENInhoud: schild met vier leeuwen
Soort: gewichtsaanduidend merk
Interpretatie: gewicht aanduidend teken (in gebruik na 1953)
Inhoud: G in gearceerd schild
Interpretatie: Goud 833/1000 (herkeur in gebruik vanaf 1953)
Interpretatie: ongeïdentificeerde meester
[-] DOCUMENTATIEAuteur:
Ambaum, J.W.M ; Citroen, Karel Adolf; Koonings, W.
Auteur:
De Mooij, Ch. de; Kruijsen, B. (red.)
Titel:
cat. tent. Kinderen van alle tijden
Pagina:
pp. 102-103. cat. 62. afb. 87
Auteur:
Duyvené de Wit-Klinkhamer, Marguerite
Titel:
L'Argenterie des Pays-Bas XVII-XVIII siècles
Plaats:
Parijs. Institut Néerlandais
Titel:
Rinkelbel en rammelaar
Auteur:
Knotter, M. en Meiboom, L. (red) - entry door Dirk Jan Biemond
Titel:
Rammelaars en rinkelbellen. De collectie van Heinz Keijser
Plaats:
Amsterdam/Zutphen
[-] TENTOONSTELLINGENTitel:
Rinkelbel en Rammelaar
Locatie:
Gemeente Musea Amsterdam/Willet Holthuysen, Amsterdam
Van-Tot:
6 juni 1958 - 29 september 1958
Titel:
Kinderen van alle tijden
Locatie:
Den Bosch. Noordbrabants Museum
Van-Tot:
28 maart 1997 - 6 juli 1997
Titel:
L'Argenterie des Pays-Bas XVII-XVIII si
Locatie:
Parijs. Institut N
Van-Tot:
16 november 1962 - 18 december 1962
Locatie:
Laren. Singermuseum