Cypriotische rammelaar in de vorm van een varken
Cyprus
300 BCE - 100 BCE
Rammelvarken van Cyprus
Rammelaars uit de oudheid hebben vaak de vorm van dieren, zowel vogels als viervoeters. Bijzonder populair als rammelaar lijken varkens te zijn geweest, waarschijnlijk omdat deze dikbuikige beesten met een platte snuit heel goed passen bij de benodigde bolle vorm met een kort handvat. Dit bolle varken van terracotta staat op vier korte pootjes. De verticale ribbels op het lijf geven aan hoe het voorwerp gedraaid is, vanaf de staart tot de snuit. Daarna zijn de ogen en oren opengeprikt: deze gaten versterken het geluid van de kiezelsteentjes aan de binnenkant. De rammelaar heeft ingesneden versiering, vooral op de kam over de rug, die mijns inziens aangeeft dat het om een wild zwijn gaat.
Deze rammelaar komt van Cyprus, waar in de derde en tweede eeuw v. Chr. deze varkens werden gemaakt. Er zijn er vele tientallen bekend, in musea en collecties over de hele wereld. Ze worden gedateerd aan de hand van opgegraven exemplaren uit graven, zoals een grafvondst uit Hagios Sinis in het oosten van het eiland, met naast de rammelaar ook een dateerbaar beugelvat en een zuigflesje. Het gaat dus om graven van kinderen die gezoogd werden, wat aangeeft dat de rammelende varkens voor zuigelingen bedoeld waren.
Ook in de aansluitende Romeinse periode komen, zowel op Cyprus als bijvoorbeeld in Italië en Spanje, terracotta rammelaars voor in de vorm van varkens. Deze zijn gemaakt met de zogenaamde barbotinetechniek, waarbij het oppervlak versierd is met puntjes van klei, als een soort stekelvarken. Die versiering zorgt ervoor dat het beest stevig kan worden vastgepakt. Ook deze rammelaars zijn vooral in kindergraven gevonden, waaronder enkele in de catacomben van Rome. • Annemarieke Willemsen
Array
(
[0] => Array
(
[0] => algemeen
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Inv. Nr.
[1] => left
[2] => indent
[3] => [idnumber]
)
[1] => Array
(
[0] => Objectnaam
[1] => left
[2] => indent
[3] => [objectname]
)
[2] => Array
(
[0] => Samenvatting
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [summary]
)
[3] => Array
(
[0] => Fysieke beschrijving
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [physical_description]
)
)
)
[1] => Array
(
[0] => object gegevens
[1] => repeat_constructors
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Vervaardiger
[1] => left
[2] => indent
[3] => [constructor_name]
[constructor_role]
geb. [birth]
overl. [death]
)
[1] => Array
(
[0] => Plaats
[1] => left
[2] => indent
[3] => [construction_city]
)
[2] => Array
(
[0] => Datum
[1] => left
[2] => indent
[3] => van [datefrom] tot [dateto]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [construction_special]
)
[4] => Array
(
[0] => Materiaal en techniek
[1] => right
[2] => indent
[3] => [construction_materials]
)
[5] => Array
(
[0] => Technieken
[1] => right
[2] => indent
[3] => [construction_techniques]
)
[6] => Array
(
[0] => Afmetingen
[1] => right
[2] => indent
[3] => MEASUREMENTS
)
)
)
[2] => Array
(
[0] => signaturen, opschriften en merken
[1] => repeat_both
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Soort
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [kind]
)
[1] => Array
(
[0] => Positie
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [position]
)
[2] => Array
(
[0] => Methode
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [method]
)
[3] => Array
(
[0] => Inhoud
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [content]
)
[4] => Array
(
[0] => Interpretatie
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [interpretation]
)
)
)
[3] => Array
(
[0] => documentatie
[1] => repeat_below
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Soort
[1] => left
[2] => indent
[3] => [kind]
)
[1] => Array
(
[0] => Auteur
[1] => left
[2] => indent
[3] => [author]
)
[2] => Array
(
[0] => Titel
[1] => left
[2] => indent
[3] => [title]
)
[3] => Array
(
[0] => Bron
[1] => left
[2] => indent
[3] => [source]
)
[4] => Array
(
[0] => Plaats
[1] => left
[2] => indent
[3] => [city]
)
[5] => Array
(
[0] => Jaar
[1] => right
[2] => indent
[3] => [year]
)
[6] => Array
(
[0] => ISBN
[1] => right
[2] => indent
[3] => [isbn]
)
[7] => Array
(
[0] => Pagina
[1] => right
[2] => indent
[3] => [page]
)
)
)
[4] => Array
(
[0] => conditie
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Toestand
[1] => left
[2] => indent
[3] => [condition]
)
[1] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [condition_special]
)
[2] => Array
(
[0] => Compleet
[1] => right
[2] => indent
[3] => [complete]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [complete_special]
)
)
)
[5] => Array
(
[0] => standplaats
[1] => repeat_right
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Huidig
[1] => left
[2] => indent
[3] => [current_place]
)
[1] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => left
[2] => indent
[3] => [current_place_datefrom] - [current_place_dateto]
)
[2] => Array
(
[0] => Voormalig
[1] => right
[2] => indent
[3] => [name]
)
[3] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => right
[2] => indent
[3] => [datefrom] - [dateto]
)
)
)
[6] => Array
(
[0] => tentoonstellingen
[1] => repeat_below2
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Titel
[1] => left
[2] => indent
[3] => [title]
)
[1] => Array
(
[0] => Locatie
[1] => left
[2] => indent
[3] => [location]
)
[2] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => left
[2] => indent
[3] => [datefrom] - [dateto]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [special]
)
)
)
[7] => Array
(
[0] => fotoreferentie
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Nummers
[1] => left
[2] => indent
[3] => [photoreference]
)
)
)
)
[-] ALGEMEENSamenvatting: Cypriotische rammelaar in de vorm van een varken
Fysieke beschrijving: Aardewerken rammelaar in de vorm van een dik varken op korte pootjes; het bolle lijfje heeft een opstaande rand op de rug en is voorzien van ingekerfde strepen. Het dier heeft een lange snuit en de kop is voorzien van gaatjes in de ogen en oren.
[-] OBJECT GEGEVENSVervaardiger:
onbekend
geb.
overl.
Datum:
van 300 BCE tot 100 BCE
Materiaal en techniek:
aardewerk
Afmetingen:
8.0 cm x 5.5 cm x 12.5 cm
[-] DOCUMENTATIEAuteur:
Willemsen, Annemarie
Titel:
Ter Bescherming ende Vermaak. Een geschiedenis van rammelaars van de oudheid tot de gouden eeuw.
Bron:
Klatergoud en zilveren bellen. Een verzameling rammelaars.
Titel:
Tönerne Rasseln aus Zypern.
Bron:
Archäologische Anzeiger
Titel:
Collecting Baby Rammelaars en Teethers. Identification en Value Guide.
Auteur:
cf Allard Pierson Museum
Titel:
Inv. Nr. Allard Pierson Z 602
Auteur:
Knotter, M. en Meiboom, L. (red) - entry door Annemarieke Willemsen
Titel:
Rammelaars en rinkelbellen. De collectie van Heinz Keijser
Plaats:
Amsterdam/Zutphen