Benen rinkelbel van A.P. met het jaartal 1637
Amsterdam (Nederland)
1637
Rinkelbellen en fopspenen
Dit is het benen deel van een rinkelbel. Het ene uiteinde loopt breed uit in een bijtstuk en het andere is tot een fluitje gesneden. In het midden zijn gaatjes te zien waar doorheen met ijzerdraad metalen belletjes zaten vastgemaakt. Die gaatjes werden ook gebruikt om de rinkelbel met een ketting of lint aan de kleding van een kind te bevestigen. Het fluitje en de belletjes waren bedoeld om eventuele boze geesten weg te jagen. Op het bijtstuk is aan de ene zijde het jaartal 1637 ingekrast en aan de andere zijde de initialen AP met een sierkruisje. Deze rinkelbel is dus gepersonaliseerd.
‘Rinkelbellen’ zijn tegelijkertijd rammelaar en bijtobject om het doorkomen van tanden draaglijker te maken. Ze waren speciaal bedoeld voor kinderen in hun eerste levensjaar. Bij diverse opgegraven exemplaren was het bijtstuk overtrokken met een stukje varkensblaas om aan te zuigen. Ze worden dan ook wel als ‘fopspeenfluit’ aangeduid. Deze rinkelbel is gevonden in de Haarlemmer Houttuinen, een strook grond ten noorden van de Haarlemmerdijk in Amsterdam, die vanaf 1613 was aangewezen als houtopslag. Getuige de vondsten werd hier ook regulier Amsterdams afval gestort. Dit type rinkelbellen van been en hout werd populair in de zestiende eeuw. Hun basisvorm is gelijk aan die van rammelaars van goud en zilver, die in dezelfde tijd opkomen. Ook die hebben steeds een fluitje, een bijtgedeelte –bijvoorbeeld een dierentand of koraal – en belletjes rondom. In tegenstelling tot de benen exemplaren, die we vooral als bodemvondsten kennen, zijn edelmetalen rammelaars meestal bovengronds bewaard, in de context van de familie. De inscripties op dit benen voorwerp onderstrepen dat ook de goedkopere exemplaren als persoonlijk bezit en erfstuk werden beschouwd. • Annemarieke Willemsen
Array
(
[0] => Array
(
[0] => algemeen
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Inv. Nr.
[1] => left
[2] => indent
[3] => [idnumber]
)
[1] => Array
(
[0] => Objectnaam
[1] => left
[2] => indent
[3] => [objectname]
)
[2] => Array
(
[0] => Samenvatting
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [summary]
)
[3] => Array
(
[0] => Fysieke beschrijving
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [physical_description]
)
)
)
[1] => Array
(
[0] => object gegevens
[1] => repeat_constructors
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Vervaardiger
[1] => left
[2] => indent
[3] => [constructor_name]
[constructor_role]
geb. [birth]
overl. [death]
)
[1] => Array
(
[0] => Plaats
[1] => left
[2] => indent
[3] => [construction_city]
)
[2] => Array
(
[0] => Datum
[1] => left
[2] => indent
[3] => van [datefrom] tot [dateto]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [construction_special]
)
[4] => Array
(
[0] => Materiaal en techniek
[1] => right
[2] => indent
[3] => [construction_materials]
)
[5] => Array
(
[0] => Technieken
[1] => right
[2] => indent
[3] => [construction_techniques]
)
[6] => Array
(
[0] => Afmetingen
[1] => right
[2] => indent
[3] => MEASUREMENTS
)
)
)
[2] => Array
(
[0] => signaturen, opschriften en merken
[1] => repeat_both
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Soort
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [kind]
)
[1] => Array
(
[0] => Positie
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [position]
)
[2] => Array
(
[0] => Methode
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [method]
)
[3] => Array
(
[0] => Inhoud
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [content]
)
[4] => Array
(
[0] => Interpretatie
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [interpretation]
)
)
)
[3] => Array
(
[0] => documentatie
[1] => repeat_below
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Soort
[1] => left
[2] => indent
[3] => [kind]
)
[1] => Array
(
[0] => Auteur
[1] => left
[2] => indent
[3] => [author]
)
[2] => Array
(
[0] => Titel
[1] => left
[2] => indent
[3] => [title]
)
[3] => Array
(
[0] => Bron
[1] => left
[2] => indent
[3] => [source]
)
[4] => Array
(
[0] => Plaats
[1] => left
[2] => indent
[3] => [city]
)
[5] => Array
(
[0] => Jaar
[1] => right
[2] => indent
[3] => [year]
)
[6] => Array
(
[0] => ISBN
[1] => right
[2] => indent
[3] => [isbn]
)
[7] => Array
(
[0] => Pagina
[1] => right
[2] => indent
[3] => [page]
)
)
)
[4] => Array
(
[0] => conditie
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Toestand
[1] => left
[2] => indent
[3] => [condition]
)
[1] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => left
[2] => noindent
[3] => [condition_special]
)
[2] => Array
(
[0] => Compleet
[1] => right
[2] => indent
[3] => [complete]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [complete_special]
)
)
)
[5] => Array
(
[0] => standplaats
[1] => repeat_right
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Huidig
[1] => left
[2] => indent
[3] => [current_place]
)
[1] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => left
[2] => indent
[3] => [current_place_datefrom] - [current_place_dateto]
)
[2] => Array
(
[0] => Voormalig
[1] => right
[2] => indent
[3] => [name]
)
[3] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => right
[2] => indent
[3] => [datefrom] - [dateto]
)
)
)
[6] => Array
(
[0] => tentoonstellingen
[1] => repeat_below2
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Titel
[1] => left
[2] => indent
[3] => [title]
)
[1] => Array
(
[0] => Locatie
[1] => left
[2] => indent
[3] => [location]
)
[2] => Array
(
[0] => Van-Tot
[1] => left
[2] => indent
[3] => [datefrom] - [dateto]
)
[3] => Array
(
[0] => Bijzonderheden
[1] => right
[2] => noindent
[3] => [special]
)
)
)
[7] => Array
(
[0] => fotoreferentie
[1] => norepeat
[2] => Array
(
[0] => Array
(
[0] => Nummers
[1] => left
[2] => indent
[3] => [photoreference]
)
)
)
)
[-] ALGEMEENSamenvatting: Benen rinkelbel met het jaartal 1637
Fysieke beschrijving: Rammelaar van been met fluitje en ingekerfde geometrische versiering en de ingekraste initialen AP met een sierkruisje en het jaartal 1637. De metalen belletjes die door middel van een stukje metaaldraad met lusjes aan beide zijkanten en aan de voor en achterkant van de rammelaar zaten zijn verloren gegaan. Eén uiteinde is een fluitje. Het andere deel kon als bijtstuk dienen.
[-] OBJECT GEGEVENSVervaardiger:
onbekend
geb.
overl.
Plaats:
Amsterdam (Nederland)
Bijzonderheden: Gevonden in de Houttuinen, Amsterdam.
Materiaal en techniek:
been
Afmetingen:
11.0 cm x 1 cm x 1 cm
[-] DOCUMENTATIEAuteur:
De Mooij, Ch. de; Kruijsen, B. (red.)
Titel:
Kinderen van alle tijden
Pagina:
pp. 100. cat 50. afb. 85
Auteur:
Knotter, M. en Meiboom, L. (red), entry door Annemarieke Willemsen
Titel:
Rammelaars en rinkelbellen. De collectie van Heinz Keijser
Plaats:
Amsterdam/Zutphen
[-] CONDITIEBijzonderheden: merendeel van belletjes & metaaldraad ontbreekt
[-] TENTOONSTELLINGENTitel:
Kinderen van alle tijden
Locatie:
Noordbrabants Museum, Den Bosch
Van-Tot:
28 maart 1997 - 6 juli 1997