2013-09-05
Mano Fica
De Keijser collectie bevat ook amuletten. Dit handje is een veelvoorkomend symbool bij talismans tegen betovering. Hand-amuletten zien we voor het eerst in de Romeinse tijd, met name in het gebied dat we nu kennen als Italië. Zij beschermden de drager tegen alle kwade invloeden, in het bijzonder het 'boze oog': een blik waarvan geloofd wordt dat hij anderen letsel kan berokkenen en zelfs in staat is om iemand te doden die erdoor getroffen wordt.
Geloof in het boze oog kwam al voor in het Oude Griekenland en Rome. Omdat zwangere vrouwen, kinderen en vee extra kwetsbaar zouden zijn voor het boze oog, hingen dit soort amuletten vaak in wiegjes en werden ze in rammelaars verwerkt. Hand-amuletten zijn meestal van helderrood bloedkoraal of een andere felgekleurde edelsteen gemaakt. Deze felle kleuren leiden het boze oog af en zorgen daarmee voor extra bescherming.
Handen kunnen allerlei posities aannemen in amuletten, maar de meest voorkomende zijn toch wel de zogenaamde mano cornuta (ofwel de 'duivelshoorn') en de mano fica (de ‘vijgenhand’). Bij de duivelshoorn zijn de middel- en ringvinger gesloten door de duim en de wijsvinger en pink opgestoken zodat de hand iets weg heeft van een gehoornd dier.
Bij de vijgenhand is de duim tussen de wijs- en middelvinger gestoken. In de oudheid stond de vijg symbool voor Dionysos en Bacchus, de Griekse en Romeinse goden van de wijn en vruchtbaarheid. Maar het Italiaanse woord fica verwijst óók naar het vrouwelijk geslachtsorgaan. De vijgenhand wordt dan ook geassocieerd met vrouwelijke vruchtbaarheid en erotiek.
Pavitt, K. en W.M. Pavitt, Het boek der talismans, amuletten en zodiakale stenen. Amsterdam: W.N. Schors Uitgeverij 1983, 54.
Geloof in het boze oog kwam al voor in het Oude Griekenland en Rome. Omdat zwangere vrouwen, kinderen en vee extra kwetsbaar zouden zijn voor het boze oog, hingen dit soort amuletten vaak in wiegjes en werden ze in rammelaars verwerkt. Hand-amuletten zijn meestal van helderrood bloedkoraal of een andere felgekleurde edelsteen gemaakt. Deze felle kleuren leiden het boze oog af en zorgen daarmee voor extra bescherming.
Handen kunnen allerlei posities aannemen in amuletten, maar de meest voorkomende zijn toch wel de zogenaamde mano cornuta (ofwel de 'duivelshoorn') en de mano fica (de ‘vijgenhand’). Bij de duivelshoorn zijn de middel- en ringvinger gesloten door de duim en de wijsvinger en pink opgestoken zodat de hand iets weg heeft van een gehoornd dier.
Bij de vijgenhand is de duim tussen de wijs- en middelvinger gestoken. In de oudheid stond de vijg symbool voor Dionysos en Bacchus, de Griekse en Romeinse goden van de wijn en vruchtbaarheid. Maar het Italiaanse woord fica verwijst óók naar het vrouwelijk geslachtsorgaan. De vijgenhand wordt dan ook geassocieerd met vrouwelijke vruchtbaarheid en erotiek.
Bronnen
Pitt Rivers Museum, 'Horned Hand, Corsica' [Online] Pitt Rivers Museum, 'Horned Hand, Corsica' [Online]: link to the site [Seen on: 26-7-2013].Pavitt, K. en W.M. Pavitt, Het boek der talismans, amuletten en zodiakale stenen. Amsterdam: W.N. Schors Uitgeverij 1983, 54.
Voor meer informatie:
Over deze talisman zie: objectgegevens Inv. Nr. N066, en voor vergelijkbare exemplaren uit de collectie: handwijzer met mano fica Inv. nr. N084 of amulet van onbekende edelsteen Inv. Nr. N092.